11 ka lungsod sa Leyte, apektado na sa ASF
Mingsaka na sa onse ka mga lungsod sa probinsya sa Leyte ang adunay mga natalang kaso sa African Swine Fever kun ASF nga usa ka dilikadong matang sa sakit sa mga babuyan.
Mao kini ang gibutyag ni Allen Goroy, livestock point person sa Agricultural Training Institute-Eastern Visayas kun ATI-RTC 8 atol sa programa sa ATI sa DYDC FM nga “Agri-Istoryahay sa ATI” niadtong Marso dose ning tuiga.
Sigun ni Goroy nga gikan sa unang natalang kaso sa ASF sa lungsod sa Abuyog niadtong buwan sa Enero ning tuiga, nadugangan pa kini og napulo ka mga lungsod nga adunay gideklarang kaso sa ASF. Kining mga lungsod mao ang Javier, La Paz, Dulag, MacArthur, Tanauan, Palo, Burauen, Pastrana, Mayorga, ug dakbayan sa Tacloban.
Nunot niini, mukabat na sa 5,585 ka mga baboy nga apektado sa ASF ang gi-dispatsar o gipatay dinhi sa rehiyon.
Ang mga sintomas sa ASF susama sa naandan nga Hog Cholera. Adunay mga haemorrhages o mga pagpula sa panit sa baboy hilabi na sa tumoy sa dunggan, sa tiyan, ug sa mga tiil. Aduna usay hilanat ang baboy, walay gana mukaon ug gamay nga tubig lang ang imnon, magluya, magsuka-suka, ug magkalibanga.
“Notifiable” o masabtan ang ASF mao nga kung adunay mga sintomas ang usa ka baboy’ng binuhi nga susama sa ASF, ireport gilayon kini sa lokal nga municipal/city agriculture office. Usa usab nga paagi aron makumpirmar kini mao ang blood samples (sampol sa dugo) o sa organs aron ma-estudyohan kini. Ang usa ka baboy nga adunay ASF seguradong mamatay maong importante nga dili kini makatakod ug mapugngan ang pagkatap niini.
Si Goroy nagkanayon nga adunay mga programa ug lakang nga gibuhat ang Department Agriculture ug ATI dinhi sa Silanganang Kabisay-an. Matud pa niya nga nagpahigayon na sila og “Bantay ASF sa Barangay Program” diin nagbansay sila og mga livestock extension workers sa tibuok rehiayon sa pagpatuman og biosecurity, monitoring and surveillance sa ASF, ug blood collection. Kini aron mamenosan ang oras sa paghimo og report ug diagnosis ug pagkuha sa mga sample sa dugo sa baboy aro masuta kung adunay kaso sa ASF sa usa ka lugar.
Dugang pa, anaa usay gi-preparar nga mga test kits para sa monitoring and surveillance, tubes alang sa blood collection, ug mga personal protective equipment alang sa mga field workers.
Sigun ni Goroy, adunay mga lakang nga mamahimong mabuhat ang mga nagbuhi ug baboy ug ang katawhan aron sa pagpakgang sa pagkatap sa ASF. Kini mao ang mga biosecurity protocols:
- Maggamit og Disinfectant foot vat sa mga entrance sa babuyan
- Ang tangkal butangan gyud og koral ug dili basta-basta makasulod-gawas ang mga tawo
- Ang mga mamalitay og baboy dili dapat pasudlon sa atong farm ug lugar
- Sa mga mamalitay og baboy nga naggamit og truck, dapat idisinfect ang tanang mga gamit
- Kung adunay mamatikdan nga simtomas sa baboy, ireport dayon sa municipal agricultural office, sa city veterinarian ug livestock technicians sa inyong lugar
- Dili itago ug dili dayon ihawon ang baboy
- I-disinfect ang lugar ug isarado dayon ang babuyan
- Dili pagpalit sa mga karne nga patago nga gi-ihaw
- Mupalit lang og karne sa merkado nga ming-agi sa slaughterhouse
- Ilabay sa hustong lugar ang mga pasaw ug hinugas, dili magpakaon og pasaw o left-over food gikan sa tawo (Buen Josef C. Andrade)
